Δημοσιεύτηκε: 04 Σεπ 2011, 00:44
Για να πει κανείς τι σημαίνει γι' αυτόν το "ελεύθερο λογισμικό" αρκεί να ορίσει 2 πράγματα: Τι σημαίνει γι' αυτόν "ελεύθερο" και τι σημαίνει γι αυτόν "λογισμικό".
Το τι σημαίνει "λογισμικό" είναι πιο εύκολο να εξηγηθεί. Λογισμικό είναι τα προγράμματα που τρέχει ένα ψηφιακό σύστημα. Διαχωρίζεται από το υλικό του συστήματος. Το λογισμικό είναι άυλο και αποτελεί τις εντολές, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί βήμα-βήμα το υλικό προκειμένου να φέρει σε πέρας μια λειτουργία. Το πόσο σημαντικό ή ασήμαντο είναι για κάποιον το λογισμικό των διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών παρουσιάζει διακυμάνσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αν όμως λάβουμε υπόψη τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο που παίζουν οι ψηφιακές συσκευές στην καθημερινή μας ζωή, μπορούμε εύκολα πιστεύω να συμφωνήσουμε ότι είτε μας αρέσει είτε όχι η ψηφιακή τεχνολογία και άρα και το λογισμικό που ενορχηστρώνει τις λειτουργίες της, που ορίζει τι κάνουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και πως και τι όχι, γίνεται κάθε μέρα ολοένα και πιο σημαντικό για το μέσο άνθρωπο.
Για το τι σημαίνει "ελεύθερο" είναι αρκετά δυσκολότερο να αποφανθεί κάποιος και πολύ δυσκολότερο να συμφωνήσουν περισσότεροι. Η ελευθερία είναι μια αφηρημένη και φιλοσοφική έννοια την οποία αρχαίοι και νέοι φιλόσοφοι προσπάθησαν και προσπαθούν χρόνια να την προσεγγίσουν. Για άλλους είναι κάτι καλό, για άλλους αναγκαίο ή μη κακό. Σε άλλους φαίνεται σαν λύτρωση, άλλους τους φοβίζει. Άλλοι θα έδιναν και τη ζωή τους γι' αυτή, ενώ άλλοι θα την παραχωρούσαν προκειμένου "να κάνουν τη δουλειά τους". Κάποιοι θεωρούν ουτοπικό και άστοχο να προβληματίζονται σχετικά με αυτή, ενώ άλλοι θα ήθελαν να την έχουν μόνο αυτοί και όχι οι άλλοι. Μερικοί θεωρούν ότι κερδίζεται και δεν χαρίζεται, και κάποιοι νομίζουν ότι μπορούν να τη δώσουν έστω και με το ζόρι σε κάποιους άλλους.
Το τι σημαίνει λογισμικό και το τι σημαίνει ελευθερία καθορίζει πιστεύω και το τι σημαίνει "Ελεύθερο Λογισμικό" για τον καθένα μας. Για να μπορούμε να συνεννοούμαστε όμως ο Richard Stallman που εφήβρε και το όρο δίνει τις γνωστές 4 ελευθερίες σαν ορισμό:
Οπότε αν ζητάμε έναν ορισμό, το Ελεύθερο Λογισμικό είναι το παραπάνω. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Όσον αφορά το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν μιλάει για ελευθερία, αλλά για ανοικτό, δηλαδή προσβάσιμο κώδικα. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο πάλι.
Το κατασκεύασμα ΕΛ/ΛΑΚ που περιέχει και τα 2 είναι μια δημιουργία που έγινε για λόγους μαρκετινγκ πιο πολύ και προκειμένου να μην τρομάζουν πολύ ούτε όσοι δεν θέλουν να προβληματιστούν με ελευθερίες, ούτε όσοι τις θεωρούν πολύ σημαντικές: Τα έχει και τα 2. Στην πράξη, εφόσον το Ελεύθερο Λογισμικό είναι εξ' ορισμού πάντα και Ανοικτού Κώδικα (προκειμένου να ισχύουν οι ελευθερίες 1 και 3), ενώ το λογισμικό ανοικτού κώδικα δεν είναι πάντα Ελεύθερο λογισμικό (μπορεί να είναι διαθέσιμος ο κώδικας, αλλά να μην ισχύουν κάποιες ή καμιά από τις 4 ελευθερίες), ο όρος ΕΛ/ΛΑΚ είτε ταυτίζεται με το ΕΛ, στην περίπτωση που το / ανάμεσά τους ερμηνεύεται ως και, είτε με την ένωση των ΕΛ και ΛΑΚ σε περίπτωση που το / ερμηνεύεται ως ή. Όμως αφού το ΕΛ είναι μέσα στο ΛΑΚ (Κάθε ΕΛ είναι και ΛΑΚ) η ένωση ΕΛ και ΛΑΚ είναι το ΛΑΚ. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε καθαρά για ελευθερία. Όταν μιλάμε για ΕΛ θεωρούμε το ΛΑΚ ως προϋπόθεση για να έχουμε ΕΛ. Στην δεύτερη περίπτωση βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι 2 αρκετά διαφορετικά είδη προγραμμάτων, προγραμματιστών και τρόπων σκέψης. Όταν μιλάμε για ΛΑΚ θεωρούμε το ΕΛ ως μια ασήμαντη (ίσως και ενοχλητική) παρενέργεια της ανάγκης μας να έχουμε τον κώδικα ανοικτό. Το πως συγχωνεύονται ακριβώς οι 2 αυτές στάσεις όταν κάποιος μιλάει για ΕΛ/ΛΑΚ αδυνατώ να το αντιληφθώ. Παρά ταύτα χρησιμοποιώ κι εγώ τον όρο ΕΛ/ΛΑΚ που και που απλά γιατί είναι αναγνωρίσιμος, και προσπαθώ στην πορεία του κειμένου μου να δείξω ότι τον χρησιμοποιώ εναλλακτικά με τον όρο ΕΛ και όχι με τον ΛΑΚ, μια και έτσι τον αντιλαμβάνομαι.
Το τι σημαίνει "λογισμικό" είναι πιο εύκολο να εξηγηθεί. Λογισμικό είναι τα προγράμματα που τρέχει ένα ψηφιακό σύστημα. Διαχωρίζεται από το υλικό του συστήματος. Το λογισμικό είναι άυλο και αποτελεί τις εντολές, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί βήμα-βήμα το υλικό προκειμένου να φέρει σε πέρας μια λειτουργία. Το πόσο σημαντικό ή ασήμαντο είναι για κάποιον το λογισμικό των διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών παρουσιάζει διακυμάνσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αν όμως λάβουμε υπόψη τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο που παίζουν οι ψηφιακές συσκευές στην καθημερινή μας ζωή, μπορούμε εύκολα πιστεύω να συμφωνήσουμε ότι είτε μας αρέσει είτε όχι η ψηφιακή τεχνολογία και άρα και το λογισμικό που ενορχηστρώνει τις λειτουργίες της, που ορίζει τι κάνουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και πως και τι όχι, γίνεται κάθε μέρα ολοένα και πιο σημαντικό για το μέσο άνθρωπο.
Για το τι σημαίνει "ελεύθερο" είναι αρκετά δυσκολότερο να αποφανθεί κάποιος και πολύ δυσκολότερο να συμφωνήσουν περισσότεροι. Η ελευθερία είναι μια αφηρημένη και φιλοσοφική έννοια την οποία αρχαίοι και νέοι φιλόσοφοι προσπάθησαν και προσπαθούν χρόνια να την προσεγγίσουν. Για άλλους είναι κάτι καλό, για άλλους αναγκαίο ή μη κακό. Σε άλλους φαίνεται σαν λύτρωση, άλλους τους φοβίζει. Άλλοι θα έδιναν και τη ζωή τους γι' αυτή, ενώ άλλοι θα την παραχωρούσαν προκειμένου "να κάνουν τη δουλειά τους". Κάποιοι θεωρούν ουτοπικό και άστοχο να προβληματίζονται σχετικά με αυτή, ενώ άλλοι θα ήθελαν να την έχουν μόνο αυτοί και όχι οι άλλοι. Μερικοί θεωρούν ότι κερδίζεται και δεν χαρίζεται, και κάποιοι νομίζουν ότι μπορούν να τη δώσουν έστω και με το ζόρι σε κάποιους άλλους.
Το τι σημαίνει λογισμικό και το τι σημαίνει ελευθερία καθορίζει πιστεύω και το τι σημαίνει "Ελεύθερο Λογισμικό" για τον καθένα μας. Για να μπορούμε να συνεννοούμαστε όμως ο Richard Stallman που εφήβρε και το όρο δίνει τις γνωστές 4 ελευθερίες σαν ορισμό:
έγραψε:Το Ελεύθερο λογισμικό παρέχει στους χρήστες την ελευθερία να εκτελούν, αντιγράφουν, διανέμουν, μελετούν, τροποποιούν και βελτιώνουν το Ελεύθερο λογισμικό. Για την ακρίβεια, αναφέρεται σε τέσσερις βασικές ελευθερίες:
Την ελευθερία να εκτελείτε το πρόγραμμα για οποιονδήποτε σκοπό (ελευθερία 0).
Την ελευθερία να μελετάτε τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος και να το προσαρμόζετε στις ανάγκες σας (ελευθερία 1). Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο.
Την ελευθερία να αναδιανέμετε αντίγραφα του προγράμματος ώστε να βοηθάτε το συνάνθρωπο σας. (ελευθερία 2).
Την ελευθερία να βελτιώνετε το πρόγραμμα και να δημοσιεύετε τις βελτιώσεις που έχετε κάνει στο ευρύ κοινό, ώστε να επωφεληθεί ολόκληρη η κοινότητα (ελευθερία 3). Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο.
Ένα πρόγραμμα θεωρείται ελεύθερο λογισμικό όταν οι χρήστες του έχουν όλες τις παραπάνω ελευθερίες.
Οπότε αν ζητάμε έναν ορισμό, το Ελεύθερο Λογισμικό είναι το παραπάνω. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Όσον αφορά το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν μιλάει για ελευθερία, αλλά για ανοικτό, δηλαδή προσβάσιμο κώδικα. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο πάλι.
Το κατασκεύασμα ΕΛ/ΛΑΚ που περιέχει και τα 2 είναι μια δημιουργία που έγινε για λόγους μαρκετινγκ πιο πολύ και προκειμένου να μην τρομάζουν πολύ ούτε όσοι δεν θέλουν να προβληματιστούν με ελευθερίες, ούτε όσοι τις θεωρούν πολύ σημαντικές: Τα έχει και τα 2. Στην πράξη, εφόσον το Ελεύθερο Λογισμικό είναι εξ' ορισμού πάντα και Ανοικτού Κώδικα (προκειμένου να ισχύουν οι ελευθερίες 1 και 3), ενώ το λογισμικό ανοικτού κώδικα δεν είναι πάντα Ελεύθερο λογισμικό (μπορεί να είναι διαθέσιμος ο κώδικας, αλλά να μην ισχύουν κάποιες ή καμιά από τις 4 ελευθερίες), ο όρος ΕΛ/ΛΑΚ είτε ταυτίζεται με το ΕΛ, στην περίπτωση που το / ανάμεσά τους ερμηνεύεται ως και, είτε με την ένωση των ΕΛ και ΛΑΚ σε περίπτωση που το / ερμηνεύεται ως ή. Όμως αφού το ΕΛ είναι μέσα στο ΛΑΚ (Κάθε ΕΛ είναι και ΛΑΚ) η ένωση ΕΛ και ΛΑΚ είναι το ΛΑΚ. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε καθαρά για ελευθερία. Όταν μιλάμε για ΕΛ θεωρούμε το ΛΑΚ ως προϋπόθεση για να έχουμε ΕΛ. Στην δεύτερη περίπτωση βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι 2 αρκετά διαφορετικά είδη προγραμμάτων, προγραμματιστών και τρόπων σκέψης. Όταν μιλάμε για ΛΑΚ θεωρούμε το ΕΛ ως μια ασήμαντη (ίσως και ενοχλητική) παρενέργεια της ανάγκης μας να έχουμε τον κώδικα ανοικτό. Το πως συγχωνεύονται ακριβώς οι 2 αυτές στάσεις όταν κάποιος μιλάει για ΕΛ/ΛΑΚ αδυνατώ να το αντιληφθώ. Παρά ταύτα χρησιμοποιώ κι εγώ τον όρο ΕΛ/ΛΑΚ που και που απλά γιατί είναι αναγνωρίσιμος, και προσπαθώ στην πορεία του κειμένου μου να δείξω ότι τον χρησιμοποιώ εναλλακτικά με τον όρο ΕΛ και όχι με τον ΛΑΚ, μια και έτσι τον αντιλαμβάνομαι.