Λεξικά για την Ψηφιακή Τάξη

[jennie]

Από ότι έχω δει μέχρι στιγμής, στο ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό που προτείνεται από το Υπουργείο δεν περιλαμβάνονται εφαρμογές ηλεκτρονικών λεξικών. Ωστόσο, ένα λεξικό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο και, μάλιστα, η χρησιμότητά του δεν περιορίζεται στα έξι χρόνια που διαρκεί η φοίτηση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Αν λοιπόν συμφωνούμε ότι θα ήταν χρήσιμο να παραχθούν εφαρμογές ηλεκτρονικών λεξικών για χρήση στα σχολεία, απομένει να δούμε τι μπορούμε να προσφέρουμε εμείς ως κοινότητα ελεύθερου λογισμικού.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν αρκετές εφαρμογές λεξικών διαθέσιμες υπό ελεύθερη άδεια και οι οποίες λειτουργούν σε διάφορες πλατφόρμες (π.χ. stardict, goldendict, aarddict). Η προσωπική μου άποψη είναι ότι, όχι μόνο καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες οποιουδήποτε χρήστη, αλλά η χρηστικότητά τους είναι σαφώς ανώτερη σε σχέση με πολλές αντίστοιχες εφαρμογές γνωστών διεθνών εκδοτικών οίκων.
Βεβαίως, για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ορισμένα χρήσιμα εργαλεία, η πιο σημαντική συνιστώσα δεν είναι οι εφαρμογές, αλλά το λεξικογραφικό περιεχόμενο. Αυτό λοιπόν θα πρέπει να αναζητήσουμε.
Χτες, διαπίστωσα με έκπληξη χάρη στον pros ότι στα Γυμνάσια διανέμονται ήδη λεξικά της Νέας και της Αρχαίας Ελληνικής τα οποία διατίθενται και σε μορφή pdf από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Επίσης, γνώριζα ήδη ότι στο Διαδίκτυο διατίθενται μια σειρά από δίγλωσσα λεξικά για παιδιά/αρχαρίους του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου, καθώς και το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ. Και φυσικά, ας μην ξεχνάμε τη Βικιπαίδεια και το Βικιλεξικό.
Υλικό λοιπόν υπάρχει αρκετό. Αυτό που χρειάζεται είναι να μετατραπεί σε κατάλληλη μορφή για χρήση σε κάποιο από τα παραπάνω λεξικά. Και, βεβαίως, να μας δοθεί η άδεια να το χρησιμοποιήσουμε. (Υπενθυμίζω εδώ ότι πρόκειται για υλικό που έχει παραχθεί από Δημόσιους ή Μη Κερδοσκοπικούς φορείς, με χρηματοδότηση από το Κράτος ή την Ε.Ε.)
Απευθύνω λοιπόν έκκληση στην κοινότητα να ασχοληθεί με το θέμα το συντομότερο δυνατόν. Πιστεύω ότι θα πρέπει άμεσα να έρθουμε σε επαφή με τους παραπάνω φορείς και να διαπραγματευτούμε το δικαίωμα χρήσης αυτού του υλικού, καθώς και την πρόσβαση σε τυχόν βάσεις δεδομένων/αρχεία απλού κειμένου.
Αν αποκτήσουμε αυτή την πρόσβαση, η ενσωμάτωση του υλικού στις υπάρχουσες εφαρμογές θα είναι, χωρίς υπερβολή, θέμα λίγων μόνο ωρών και κάτι που εύκολα θα μπορέσει να φέρει εις πέρας η κοινότητα.

[geraki]

H Βικιπαίδεια και το Βικιλεξικό διανέμονται εξορισμού υπό ελεύθερες άδειες (CC-BY-SA-3.0 και GFDL) οπότε είναι πανεύκολο από νομική άποψη. Από εκεί και πέρα αμφότερα χρειάζονται ένα ξεκαθάρισμα και τεχνική επεξεργασία πριν μπορέσουν να αποτελέσουν αυτόνομα έργα (π.χ. μπορεί να είναι διαθέσιμο το περιεχόμενο, αλλά θα πρέπει να έχεις και μια μηχανή αναζήτησης για να μπορείς να το χρησιμοποιείς σε ένα προσωπικό υπολογιστή).

Βεβαίως και στην περίπτωση που δοθεί άδεια από κάποια από αυτά τα Ιδρύματα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά είναι πολύ δύσκολο. Συνήθως τέτοιοι οργανισμοί/δημιουργοί ακόμη και αν δεν έχουν πρόβλημα στην δωρεάν διάθεση των έργων τους, κλοτσούν άσχημα στην ελεύθερη τροποποίηση/αναδιανομή και πιθανή εμπορική χρήση τους.

[jennie]

H Βικιπαίδεια και το Βικιλεξικό διανέμονται εξορισμού υπό ελεύθερες άδειες (CC-BY-SA-3.0 και GFDL) οπότε είναι πανεύκολο από νομική άποψη. Από εκεί και πέρα αμφότερα χρειάζονται ένα ξεκαθάρισμα και τεχνική επεξεργασία πριν μπορέσουν να αποτελέσουν αυτόνομα έργα (π.χ. μπορεί να είναι διαθέσιμο το περιεχόμενο, αλλά θα πρέπει να έχεις και μια μηχανή αναζήτησης για να μπορείς να το χρησιμοποιείς σε ένα προσωπικό υπολογιστή).

Χρησιμοποιώ εδώ και έξι μήνες περίπου το πρόγραμμα Aarddict που κάνει ακριβώς αυτό: επιτρέπει τη χρήση της Βικιπαίδειας σε προσωπικό υπολογιστή. Αν και δεν περιλαμβάνει εικόνες, είναι μια πολύ γρήγορη εφαρμογή με επαρκέστατη εμφάνιση των άρθρων. Επίσης, επιτρέπει την ταυτόχρονη χρήση διαφορετικών εγκυκλοπαιδειών, και διατίθεται τόσο για λίνουξ όσο και για παράθυρα. Προσωπικά, το μόνο πιθανό πρόβλημα που βλέπω για τη χρήση της Βικιπαίδειας είναι το θέμα "καταλληλότητας για ανηλίκους" (δεδομένου ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ενδελεχούς ελέγχου των δεδομένων).

Βεβαίως και στην περίπτωση που δοθεί άδεια από κάποια από αυτά τα Ιδρύματα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά είναι πολύ δύσκολο. Συνήθως τέτοιοι οργανισμοί/δημιουργοί ακόμη και αν δεν έχουν πρόβλημα στην δωρεάν διάθεση των έργων τους, κλοτσούν άσχημα στην ελεύθερη τροποποίηση/αναδιανομή και πιθανή εμπορική χρήση τους.

Συμφωνώ, αλλά δεν χάνουμε και τίποτα να δοκιμάσουμε. Εκτός αν έχουν ήδη γίνει ανάλογες προσπάθειες στο παρελθόν και έχουν αποτύχει.
Επίσης, να προσθέσω ότι ναι μεν οι εφαρμογές που προτείνω παραπάνω διανέμονται υπό ελεύθερες άδειες, αλλά τα λεξικά που χρησιμοποιούνται παράλληλα με τις εφαρμογές αυτές διανέμονται ξεχωριστά και μπορούν να διανέμονται υπό διαφορετικές άδειες. (Όπως ακριβώς τα θέματα ή τα εικονίδια που χρησιμοποιούμε στον υπολογιστή μας μπορεί να διανέμονται υπό διαφορετική άδεια από αυτή του ΛΣ). Επομένως, υπάρχει η δυνατότητα διανομής και υπό άδεια που να απαγορεύει την τροποποίηση και την εμπορική χρήση.
Συνοψίζοντας, στην καλύτερη περίπτωση, θα έχουμε μια θετική απάντηση που θα σημαίνει ελεύθερη χρήση των λεξικών στα σχολεία, ελεύθερη ενσωμάτωση στη Βικιπαίδεια, δυνατότητα χρήσης π.χ. του ελληνικού λεξικού ως προτύπου για την παραγωγή ελληνογαλλικών, ελληνογερμανικών κτλ λεξικών. Στη λιγότερο καλή περίπτωση, θα έχουμε δυνατότητα χρήσης στα σχολεία, αλλά όχι οπουδήποτε αλλού. Και στη χειρότερη, θα εισπράξουμε ένα μεγάλο όχι. Και θα μπορούμε να απευθυνθούμε σε έναν δύο σοβαρούς δημοσιογράφους και να πούμε ότι το ΥΠΕΠΘ αρνήθηκε να παραχωρήσει υπάρχον, έτοιμο υλικό για δωρεάν αναδιανομή σε μαθητές (ή για χρήση στη Βικιπαίδεια, που έχει και ένα κάποιο ίματζ).

[alkisg]

jennie μπράβο δεν είχα ιδέα για κάποια από αυτά τα λεξικά!

Υπάρχει και μια εναλλακτική την οποία μπορεί πιθανώς να δεχτούνε πιο εύκολα:
αντί να μας διαθέσουν το υλικό για να το πακετάρουμε σε μορφή που να καταλαβαίνει το stardict κτλ,
να στήσουν οι ίδιοι έναν dict server ώστε να δουλεύει με το ενσωματωμένο λεξικό του Ubuntu
(με την τεχνική μας βοήθεια αν τη θελήσουν).

Έτσι, το υλικό παραμένει στο δικτυακό τους χώρο, οπότε δεν τίθεται θέμα αναδιανομής...

[ninos]

Στην η-ταξη του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
http://eclass.sch.gr/courses/G666111/
έχω ανεβάσει ένα έγγραφο κειμένου [πατήστε υλικό μαθήματος & μετά ONLINE DICTIONARIES.odt ]
με διάφορα [πολύ καλής ποιότητας] δωρεάν ηλεκτρονικά λεξικά
αγγλικής, ελληνικής, λατινικής, αρχαίας ελληνικής, γαλλικής.
Mερικά από αυτά είναι δύσκολα για μικρούς μαθητές, αλλά με κάποια εξάσκηση και βοήθεια από το διδάσκοντα
λύνονται τα προβλήματα.

Πατάτε απλώς τον υπερδεσμό.
Φυσικά απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο.
Μια "μικρή" λεπτομέρεια που... ξέχασε το πρόγραμμα
ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΑΞΗ για την πρώτη γυμνασίου...

Τέλος πάντων, κάθε αρχή και δύσκολη.

[giormatsis]

Νομίζω ότι η ιδέα του Άλκη έχει ποιό πολλές πιθανότητες.Αλλά όπως λέει και η συντοπίτισα Τζένη ούτε την τσόχα θα χάσουμε ούτε τα ραφτικά.
Αν και απο ότι βλέπω με τα παιδιά μου πρώτα googlάρουν μετά eurolex και χρησημοποιούν την βίκιπέδια σαν τρίτο για περισσότερες πληροφορίες.
Βέβαια μια ολοκληρωμένη εφαρμογή θα τους έδινε άλλες δυνατότητες.

[jennie]

@ninos
Πολύ χρήσιμη λίστα!!
Δεν ξέρω αν γνωρίζεις και την εναλλακτική διεύθυνση για το λεξικό Τριανταφυλλίδη: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html. Τη βρίσκω πιο πρακτική, γιατί δε χρησιμοποιεί popup.

Γενικά, εγώ ενδιαφέρομαι να βοηθήσω σε οποιαδήποτε προσπάθεια που έχει σχέση με λεξικά. Άλλωστε, είναι τα μόνα προγράμματα για τα οποία μπορώ να πω ότι κάνω επαγγελματική χρήση (είμαι διερμηνέας). Οι λόγοι πάντως για τους οποίους επιμένω για τα offline λεξικά είναι δύο:
1. Αυτά ξέρω, αυτά εμπιστεύομαι. (Συνήθως, όταν δουλεύω δεν έχω πρόσβαση στο διαδίκτυο, οπότε έχω αφιερώσει αρκετό χρόνο για να βρω λεξικά που θα λειτουργούν χωρίς σύνδεση.)
2. Από ότι καταλαβαίνω, δεν προβλέπεται να αποκτήσουν άμεσα ασύρματη σύνδεση τα σχολεία της χώρας. Και προφανώς, πολλά παιδιά δε θα έχουν σύνδεση στο σπίτι τους.
Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρχει ενδιαφέρον να φτιαχτεί πακέτο με λεξικά (offline ή online, με βάση οποιαδήποτε εφαρμογή), εγώ προσφέρομαι να βοηθήσω στην επιλογή λεξικών/μετατροπή στην κατάλληλη μορφή.

[kstu]

Αξιόπιστα λεξικά χωρίς copyright υπάρχουν στο http://openarchives.gr/ . Το πρόβλημα βρίσκεται στο μονοτονικό σύστημα γραφής που υπάρχει λιγότερο από 30 χρόνια, τα πειράματα τύπου "καθαρής γλώσσας"(κατασκεύασμα του Κοραή)->καθαρεύουσα, γλώσσα του λαού(ή των αγράμματων)->δημοτική και η γλώσσα των μορφωμένων->αρχαία ελληνικά με όλες τις διαλέκτους.

Το πρόβλημα είναι να πάρουμε λέξεις και ερμηνείες από τα διάφορα ελληνικά και να φτιάξουμε καινούργια με άδεια χρήσης creative commons by, ώστε να είναι διαθέσιμα και μέσο εμπορικών καναλιών.
Για το ποιες λέξεις πρέπει να υπάρχουν στο λεξικό, την λύση την δίνει το Japanese Language Proficiency Test. Υπάρχουν ιαπωνό-αγγλικές λίστες λέξεων που πρέπει να γνωρίζει κάποιος πριν δώσει εξετάσεις:
* Level 4 800 λέξεις (http://www.jlptstudy.com/4/jlpt4_vocab-list.html),
* Level 3 +700=1500 λέξεις (http://www.jlptstudy.com/3/jlpt3_vocab-list.html),
* Level 2 +4500=6000 λέξεις (http://www.jlptstudy.com/2/jlpt2_vocab-list.html),
* Level 1 +4000=10000 λέξεις
* και μετά πάει το χάος.
Οι λίστες είναι ένας καλός οδηγός για το τι πρέπει να υπάρχει μέσα στο λεξικό.

Αν ξεκινήσει κάποιο τέτοιο project και συμπεριλαμβάνει και τα αρχαία μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια και από την εκκλησία. Σε μερικές εκκλησίες διδάσκουν αρχαία και έχουν παλιές βιβλιοθήκες. Επίσης αρκετοί ξένοι μαθαίνουν αρχαία ελληνικά για να διαβάζουν την αγία γραφή, αν ψάχναμε βοήθεια κατά εκεί, θα ήταν ευκολότερη η ολοκλήρωση αξιόπιστων ελληνό-ξένων λεξικών.